Mutfağınızın En Sevilen Lezzetlerinden Elmalı Kısır

✔ Mutfağınızın En Sevilen Lezzetlerinden Elmalı Kısır

Köftelik bulgurun bir boy küçüğü olan ince bulgur, sarı bulgur çeşitlerinin en küçük boylu olanıdır. Daha az suyla yumuşayıp daha kolay yoğrulduğu için genelde “çiğköfte” yapımında tercih edilir. Çiğköftenin yanı sıra “köfte” ve “kısır” yapımında da köftelik bulgurla birlikte kullanılabilir. Mutfağımızın en sevilen lezzetlerinden olan “Kısır”, özellikle de çay saatlerinin olmazsa olmazıdır. Hazırlanışı oldukça kolay olan Kısır, sofranızda meze olarak da sunulabilir. Yiyenin bir daha isteyeceği Kısır’ı mutlaka sizlerde denemelisiniz. Pişman olmayacağınıza eminiz. Sağlıklı kalmanız dileğiyle… Afiyet olsun…😂

Malzemelerimiz:

• 1 su bardağı ince bulgur,
• 1 yemek kaşığı biber salçası,
• ½ demet maydanoz (ince kıyılmış),
• 1 adet yeşil elma (soyulmuş ve kare doğranıp limon suyuna karıştırılmış)
• ½ demet taze soğan (ince kıyılmış)
• 1 çay bardağı zeytinyağı,
• 1 adet limonun suyu,
• 1 çay kaşığı sumak,
• yeteri kadar karabiber,
• yeteri kadar kaya tuzu,
• 1 su bardağı sıcak su,

Yapılışı:

☘ Biber salçasını, 1 bardak sıcak suda iyice karıştırın.

☘ Derin bir kasede bulgur ile salçalı suyu karıştırın ve sonra, kasenin üstünü kapatıp 15 dakika dinlenmeye bırakın.

☘ Maydanoz ile taze soğanı ince ince kıyın.

☘ Bir limonun suyunu sıkın ve elmayı küp küp doğrayıp, limon suyu ile karıştırın.

☘ Dinlenen bulgura zeytinyağı, tuz, sumak, karabiber, (dilerseniz pul biber) maydanoz, taze soğan ve limonlu elmayı ilave ederek iyice yoğurun.

☘ Servisinizi gönül rahatlığıyla yapın.

Sağlıklı kalmanız dileğiyle… Afiyet olsun…

✦ ✦ ✦ ✦ ✦

✔ Yarı Hazır Gıda Maddesi Bulgur

Bulgur, buğdayın temizlenmesi, kaynatılması, kurutulması, kabuğunun soyularak değişik tipte değirmenlerde öğütülmesi, farklı boyutlardaki taneciklerinin ayrılmasıyla elde edilen sadece su ve buğdaydan oluşan oldukça değerli ve besleyici, yarı hazır bir gıda maddesidir.

Mineral bakımından zengin ve önemli karbonhidrat kaynağı olan bulgur, tahıl grubu içerisinde yer alan değerli bir besindir. Bulguru daha iyi anlamak için ana hammaddesi olan buğdayı çok iyi tanımak gerekiyor.

Buğday, öz kepek ve endosperm olarak 3 bölümden oluşur ve gerekli olan besin öğelerinin birçoğu öz ve kepek bölümü içerisinde yer alır. Endosperm içerdiği karbonhidrat ve az proteinlerle buğdayın sadece enerji veren bir bölümdür.

Buğdayın yapısında bulunan öz ve kepek; çinko, magnezyum, krom gibi mineralleri, diyet posasını, bazı fenolleri, fitatları ve selenyumunu; ayrıca da B12 dışındaki bütün B vitaminlerini içerir.

✔ Tam Tahıl Bulgurun Farkı

Buğdaydan yapılan ürünlerde genel olarak buğdayın işlenmesi esnasında bütün öz ve kepek bölümündeki mikro besinler ayrılmakta ve beyaz ekmekte de olduğu gibi bize sadece buğdayın enerji veren bölümü ulaşmaktadır.

Fakat bulgur tam tahıl tanımına uygun bir üründür; çünkü bu öğütülme aşamasını buğday, bulgur üretimi esnasında yaşamamakta ve protein, vitamin, mineral, diyet posasının, daha yüksek olduğu bir ürün ortaya çıkmaktadır.

Ayrıca makarna ve pirince göre glisemik endeksinin daha düşük olması bulguru bu tarz gıdalar arasında daha da sağlıklı yapmaktadır.

Kısaca bulgur; posa, lif açısından zengin, karbonhidrat değeri daha düşük ve protein değeri yüksek oldukça değerli bir gıda maddesi olarak bizlere ulaşmaktadır.

✔ Bulgurun Faydaları

Günlük 25-30 gram civarında lif ihtiyacımız bulunmaktadır. 1 tabak bulgur bu ihtiyacımızı önemli miktarda karşılamaktadır. Yapısındaki B1 vitaminleri; sinir ve sindirim sistemimizin güçlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Oldukça yüksek miktarda lif içermesi bulguru bağırsak çalışmasından önemli bir pozisyona getirmiştir. Liflerin ayrıca tok tutucu bir özelliğe sahip olması, bulgura kilo kontrolünde etkili olmaktadır.

Bulgurun glisemik endeksini düşük olması sebebiyle, bulgur uzun süre tok tutar, kana yavaş karıştığı içinde diyetlerde kullanılabilecek bir üründür. Ayrıca da şeker hastalarına tavsiye edilir. Ayrıca salatalarda, sıcak ve soğuk yemeklerde kullanılan bir malzeme olması nedeniyle oldukça çeşitlilik sunan bir üründür.

Bulgurdaki protein, kalsiyum, potasyum ve fosfor pirinçten daha fazladır. B vitaminleri ve demirin miktarı ise pirinç ve makarnadan üç kat daha yüksektir. Buğdayın kaynatılması sırasında suya geçen mineral maddeler ve B vitaminleri, tane tarafından tekrar emildiği için, bulgurun besin değerinde kayıp olmaz.

Bulgur kepekli olması nedeni ile posa yönünden iyi kaynaktır. Bulgurdaki kepek suda çözünmez. Bu yüzden şeker ve yağın emilimini azaltarak kan şekeri ve kan yağlarının yükselmesini önler. Sindirim sisteminin çalışmasını hızlandırarak hareketsizliğin insan vücuduna getirdiği olumsuzlukların bir çoğunu engeller (kabızlık, kalın bağırsak kanseri gibi).

Üretim esnasında uygulanan ön pişirme işlemi ile buğdaydaki nişasta jelatinize olur, kurutma işleminden sonra sert bir yapı kazanır. Dolayısıyla daha uzun süre dayanır. Ayrıca ön pişirme işleminden dolayı pişirilmesi ve sindirimi kolaylaşır. Bulgur, besleyici, doyurucu, lezzetli ve ekonomik bir besindir.

✔ Bulgur çeşitleri üç ana sınıfta toplanır

1- Kepekli Bulgur

Durum buğdayından üretilen bu bulgur çeşidi, buğdayın üst kabuğunun daha az soyulmasından dolayı kepek bölümünü, sarı bulgurla kıyaslandığında, çok daha fazla içerir. Lif miktarı sarı bulgura göre daha fazla olan kepekli bulgur, diyetlerde ve kilo kontrollerinde çokça önerilir.

2- Esmer Bulgur

Halk arasında esmer buğday olarak bilinen bir bulgur çeşididir. Renk ve tat olarak farklı olan esmer bulgurun yapısı daha yumuşaktır. Sarı bulgura göre elastikiyeti daha fazla olan esmer bulgur, daha çok çiğ köfteciler tarafından kullanılır.

3- Sarı Bulgur

En fazla tüketimi olan ve durum buğdayından üretilen bulgur çeşididir. Sarı olması buğdayın türünden ve renginden kaynaklanır.

Besin Öğeleri	Pilavlık Bulgur	Pirinç	Makarna
Enerji (kcal)	338	329	338
Karbonhidrat (g)	70.2	74.0	71.4
Protein (g)	12.2	6.7	10
Yağ (g)	0.86	0.70	1.40
Posa/Lif (g)	8.2	3	5.2
Potasyum (mg)	328.5	96.7	192.6
Kalsiyum (mg)	14.8	3.7	12.2
Fosfor (mg)	226	99	121
Demir (mg)	1.30	0.60	1.60
B1 Vitamini (mg)	0.31	0.10	0.30
B2 Vitamini (mg)	0.07	0.02	0.04
Kolesterol	0	0	0

• B.02.1.TBT.5.01.08.00-181.06.03-1073/3779 TUBİTAK Raporu
• Besinlerin Bileşimleri: Türkiye Diyetisyenler Derneği Yayını: 1 (Ankara, 1991)

✔ Bulgur Nasıl Yapılıyor?

Temizleme, kaynatma, kurutma, kırılma-öğütme ve eleme-paketleme olmak üzere 5 evreden oluşmaktadır. Bulgur; sırasıyla aşağıdaki süreçlerden geçerek yapılmaktadır.

1- Temizleme

Temizleme sürecinde, bulgurun hammaddesi buğday, içine karışmış olan arpa, saman vb maddelerden fiziksel ayırma yöntemleri kullanarak arındırılır.

2- Kaynatma

Temizlemeden sonraki süreçte buğday kaynatılır. Bulgurun kaynatılmasında kullanılan su, son derece önemli olup istenilen lezzetin yakalanmasında da oldukça etkilidir.

3- Kurutma

Kaynatılan bulgur bir sonraki süreçte kurutulur. Günümüzde modern metotlarla yapılan kurutma işlemi kurutma kuleleri olarak adlandırılan paslanmaz çelikten yapılmış dev kulelerde gerçekleştirilir.

4- Kırılma-Öğütme

Kurutmadan sonraki süreçte, kurutulan buğday öğütülür. Taş değirmenlerde günümüze uyarlanmış modern metotlarla işlem gerçekleşir.

5- Eleme

Bulgur farklı boylara göre ayrılır. Bulgur, hepimizin bildiği üzere pilavlarda kullandığımız pilavlık bulgur, kısırda kullandığımız köftelik bulgur gibi irili ufaklı boylardadır.