Hasta Hakları ve Hekim Hakları Nelerdir?

✔ Hasta Hakları ve Hekim Hakları Nelerdir?

Hasta hakları, insan haklarının ve değerlerinin sağlık hizmetlerine yansıması olarak, tıptaki teknolojik ve bilimsel gelişmeler ışığında, insanların sağlık hizmetlerinden beklentileri farklılaştığından günümüzde ayrıca bir önem kazanmıştır. 

(Hasta Hakları Yönetmeliği için; TIKLAYINIZ...)

Hasta Hakları Birimi

Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği ve yine Bakanlığın Hasta Hakları Uygulama Yönergesi çerçevesinde hastanelerde  2015 yılında Hasta Hakları Birimi ile faaliyete başlamıştır.

Hastalara sağlık hizmetinden faydalanma konusunda yardımcı olmak, hasta-sağlık çalışanı ilişkilerini desteklemek ve geliştirmek, hastaların sağlık hizmeti sürecine aktif katılımını sağlamak, hasta hakları ile ilgili başvuru mekanizmaları oluşturarak sağlık hizmeti ortamında iç kontrolü sağlamak, hasta ve sağlık çalışanı eğitimini genel bir uygulama haline getirerek sağlık hizmeti etkinliğini artırmak amacıyla çalışmaktadır. 

Hasta hakları biriminde kullanılan anında ve yerinde çözüm sistemi ile sağlık hizmetleri ile ilgili eksiklik, aksaklık ve yetersizlikler kayıt altına alınarak, çözüm mekanizmaları derhal devreye sokularak hasta ve yakınlarının memnuniyeti sağlanmaktadır.

Ayrıca tüm hasta ve hasta yakınlarına her konuda yardımcı olunmakta ve yol gösterilmektedir.

Hasta Hakları Kurulu ve Şikayet, Memnuniyet, Öneri kutuları aracılığı ile gelen görüş ve öneriler doğrultusunda aylık düzenli toplantılar yaparak, konuları değerlendirmekte ve çözüm getirmektedir.

Hasta Hakları Kurulu, hasta ve hasta yakınları ile sağlık çalışanı arasındaki bağı kuvvetlendirmek ve onların ihtiyaç duydukları hizmetin kalitesini artırmak adına yapılan tüm faaliyetlerin içerisinde aktif bir rol üstlenmekte olup, yenilik ve gelişmeleri takip etmektedir.

Hasta Hakları

Sağlık kuruluşlarına başvuran her birey, dil, ırk, inanç, cinsiyet, fiziksel, düşünsel ve sosyal özellikleri ne olursa olsun, var olan tanı, tedavi ve rehabilitasyon olanaklarından en üst düzeyde yararlanma hakkına sahiptir.

1. BİLGİLENDİRİLME VE BİLGİ İSTEME HAKKI

Hastalar, kendileri veya yasal varisleri kanalı ile, tanı ve tedavinin tüm süreçlerine ve hastalığın olası gidişatına ilişkin  bilgi alma,  kendisine ilişkin tanı ve tedavilerine ilişkin belgeleri görme  ve edinme hakkına sahiptir.  

Hastalar arzu ettikleri taktirde koruyucu sağlık hizmetleri konusunda hekimlerden ücretsiz bilgi alma hakkına sahiptirler.

2. SAĞLIK KURULUŞUNU VE PERSONELİNİ  SEÇME VE DEĞİŞTİRME  HAKKI

Hastalarımız kendi tedavilerinden sorumlu hekim, hemşire ve diğer sağlık personelinin kimliklerini, görev ve unvanlarını bilme, seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.

3. MÜRACAT  ŞİKAYET VE DAVA AÇMA HAKKI

Hastanın şikayetlerinin dikkate alınarak, şikayet mekanizmasının başlatılması gözden geçirilmesi ve sonuçlandırılması ve sonuçtan haberdar edilmesi hakkı vardır.

4. DİNİ VECİBELERİ YERİNE GETİRME  HAKKI

Hastalarımız dini farklılık gözetilmeksizin ve tedaviye engel olmadığı sürece dini vecibelerini serbestçe yerine getirme hakkına sahiptir.

5. TEDAVİYİ  REDDETME, DURDURMA VE  RIZA/ONAM HAKKI

Hasta, tıbbi ve yasal zorunluluklar dışında, hastalığının seyri, teşhis ve uygulanacak tedavi yöntemleri, tedavinin faydaları ve muhtemel riskleri  varsa alternatif tedavileri  konusunda bilgilendirilme ve  rızasının alınma  hakkına sahiptir.

Kanunen zorunlu haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere, hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetme veya durdurulmasını isteme hakkına sahiptir.

6. SAYGINLIK  GÖRME VE RAHATLIK HAKKI

Hasta, her zaman her türlü koşulda, bireysel itibarı korunarak saygılı, nazik, şefkatli ve güler yüzlü bir ortamda tetkik yaptırma, tanı öğrenme ve tedavi olma hakkına sahiptir.

7. MAHREMİYET (GİZLİLİK) HAKKI

Hastalar, hekimleriyle görüşme ve muayene edilme aşamalarında, yeterli görsel ve işitsel gizlilik sağlayacak bir ortamda bulunmayı isteme hakkına sahiptir. 

Kuruluşlara başvuran bireylerin kuruluşlara verdiği tanı ve tedavi aşamasında elde edilen tüm bilgiler, ölümden sonra da gizli kalacak biçimde korunur. Bu bilgiler hastanın ya da varislerinin açık izni ya da mahkeme kararı doğrultusunda ilgili merciye açıklanır. 

Hastalar, tanı ve tedavilerinin her aşamasında, kendilerine ait dosyalara ve kopya alma hakkına sahiptir. Tıbbi gereklilik olmadığı ve hasta izin vermediği sürece, hangi gerekçeyle olursa olsun, kendisine dair özel ve aile yaşamına ilişkin bilgi edinilemez.

8. GÜVENLİK HAKKI

Hastaların sağlık kurumunda güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu isteme “HAKKI VARDIR.”

HASTA OLARAK SORUMLULUKLARIMIZ

1. Başvurduğu sağlık kurum ve kuruluşunun kural ve uygulamalarına uygun davranma ve katılımcı bir yaklaşımla teşhis ve tedavi ekibinin bir parçası olduğu bilinciyle hareket etme,

2. Yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, gördüğü tedavileri ve tıbbi müdahaleleri, eğer varsa halen kullandığı ilaçları ve sağlığıyla ilgili bilgileri mümkün olduğunca eksiksiz ve doğru olarak verme,

3. Hekim tarafından belirlenen sürelerde kontrole gelme ve tedavinin gidişatı hakkında geri bildirimlerde bulunma,

4. Randevu tarih ve saatine uyma ve değişiklikleri ilgili yere bildirme,

5. İlgili mevzuata göre öncelik tanınan hastalar ile diğer hastaların ve personelin haklarına saygı gösterme,

6. Personele sözlü ve fiziki saldırıya yönelik davranışlarda bulunmama,

7. Haklarının ihlal edildiğini düşündüğünde veya sorun yaşadığında hasta iletişim birimine başvurma.

HEKİM  HAKLARI

1. HEKİMİN MESLEĞİ UYGULARKEN AHLAK İLKELERE BAĞLI OLMA HAKKI

Hekim mesleğini uygularken Ahlaki ikilemlerde kalabilir, yasal, politik, toplumsal, estetik ve ekonomik değerlerle çatışabilir, hekimin özgür ve bağımsız karar verme hakkı olmalıdır.

2. YETERLİ ZAMAN AYIRMA HAKKI

Hekimden hastasına gerekli özeni göstermesi, bilgi ve belgeleri iyi bir şeklide kaydetmesi, hastaya hastalığı ile ilgili bilgileri vermesi beklenmektedir. Bunların hepsi zaman alan eylemlerdir. Bu nedenle de bir hekim bir poliklinikte günde 20 hastadan fazlasına bakmama hakkına sahiptir. (Tababet Uzmanlık Yönetmeliği M.10.)

3. HASTAYI REDDETME HAKKI

Hasta-hekimin ilişkisinin temelinde yer alan öğe güvendir. Bu durum hekimlik onurunun korunmasının olmazsa olmaz koşuludur. Kısaca Doktor ya da Diş Hekimi acil yardım, resmi ya da insani görevin yerine getirilmesi hariç olmak üzere, mesleki ve kişisel nedenlerle hastaya bakmayabilir. (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü)

4. İYİLEŞME GARANTİSİ VERMEME HAKKI

Hekim bilimsel gereklere uygun olarak tanı koyar ve gereken tedaviyi uygular. Bu çalışmaların şifa ile sonuçlanmamasından dolayı, deontoloji bakımından tenkit edilemez. (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 13. madde)

5. TEDAVİ YÖNTEMİNİ SEÇME HAKKI

Bir hastalığın tedavisinde aynı anda birden fazla tedavi yöntemi uygulanabilmekte ise, Hekim bunlardan dilediğini seçmeye özgürdür. Fakat uzun zamandan beri bilinen ve genel olarak kabul edilmiş yöntemlere öncelik vermelidir.

6. DANIŞMA HAKKI

Hekimin gereksinim duyduğu anda konsültasyon hakkı olmalıdır.

7. ÇAĞDAS, BİLİMSEL TIP OLANAKLARININ UYGULAMA HAKKI

Bu durumda resmi bir hastaya bakıyorsa hekim hastasını ileri bir merkeze sevk edebilir.

8. BASKI ALTINDA OLMADAN MESLEĞİNİ UYGULAMA HAKKI

 Mesleki uygulamada hekimin gereksinim duyduğu klinik özgürlüğün sağlanmasına engel olabilecek her türlü baskı girişimi mesleğin doğasıyla çelişir. Özellikle adli hekimlik alanında sorun çıkartabilen bu durumda hekim; Cumhuriyet Savcılığına, başvurabilir.

9. KENDİ DEĞERLERİNE TERS DÜSEN DURUMLARDAN KAÇINMA HAKKI

Hastanın değerlerine saygı duyulan bir ilişkide hekim kendi değerlerini savunabilir. Bir hekim kendi değerlerine ters düşen uygulamalara zorlanmamalıdır.

10. SAĞLIĞINI KORUMA HAKKI

Hekim, mesleğini uygularken sağlık risklerini en aza indirecek çalışma koşullarını talep etme hakkına sahip olmalıdır.

11. YETERLİ BİR GELİR DÜZEYİ TALEP ETME HAKKI

Hekimlik mesleğindeki gelişmelerin izlenmesi, belirli bir bedeli gerektirir. Hukuken hekimin kendini ülke tıbbının gelişmesi düzeyinde yeterli yetiştirmesi gerekir.

Bu hekimlerin; kitap alımı, dergi aboneliği ve kongre katılımı için bütçelerinden belirli bir pay ayırmalarını gerektirir. Yaptıkları ağır mesleki bilgi ve yoğun emek gerektiren ayrıca riskli hizmetin karşılığı, ödenmelidir.

12. TANIKLIKTAN ÇEKİLME HAKKI

Hekim meslek sırrının söz konu olduğu durumlarda tanıklıktan çekilebilir (Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) 245/4, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) 48.madde).