Hepatit A Virüsü Nedir? Nasıl Bulaşır?

✔ Hepatit A Virüsü Nedir? Nasıl Bulaşır?

Hepatit kelimesi, Fransızca karaciğer enfeksiyonu anlamına gelen Hepatite sözcüğünden Tıp literatürüne girmiştir. Yunanca karaciğer anlamına gelen Hepatit kelimesinden kökünü alır. Sarılık olarak da bilinen Hepatit hastalığı, karaciğer organını ilgilendiren ve ölüm riski taşıyan bir hastalıktır.

Peki, karaciğer enfeksiyonu ile yaşama mal olacak kadar etkili bir noktaya giden böylesine bir hastalık nasıl ortaya çıktı ve nasıl bulaşıyor?

Hepatit türlerinin tamamı aynı şekilde bulaşmıyor ve davranışları da aynı değil. Ortak noktaları karaciğer olmakla birlikte ciddi bir şekilde mücadele gerektiren virüs olmalarıdır. Hepatit hastalığının türleri ve bulaşma şekilleri;

Tiplerden birisi az bilinen Hepatit A virüsüdür. Bu virüse karşı aşı var ve bu hastalığın bulaşma şekli mikroplu yiyecekler ile su veya ağız yoluyla oluyor. Hepatit A, yetişkinlerde ağır bir hastalık olarak geçerken çocuklarda daha hafif seyrediyor. Dolayısıyla Hepatit hastalığından ve özellikle A tipinden korunmak için hijyen çok önemlidir.

Hepatit A virüsünün neden olduğu, kronik enfeksiyona neden olmayan, kendi kendini sınırlayan bir “iltihabi karaciğer hastalığı” dır.

Bulaşma

Hepatit A virüsü, enfekte kişilerin dışkılarında mevcut olup sağlam kişilere;

• Hastalığı taşıyanların dışkısı ile ( mikroskobik miktarlarda olsa dahi ) bulaşmış yiyecek ve içeceklerin kaynatılmadan, çiğ ya da az pişmiş olarak tüketimi ile,
• Hastayla doğrudan temas ile (cinsel yol dahil),
• Hastanın dışkısının bulaştığı kişisel eşyalara temas ile ( çocuk bezi, çamaşır ve havluları v.b.),
• Kan bağışı sırasında kuluçka dönemindeki enfekte vericiler ile
• Kirli, klorlanmamış havuzlarda yüzme,

nedeniyle bulaşabilir.

Kuluçka Süresi

Hepatit A virüsünün kuluçka süresi ortalama 28 gündür (15-50 gün arasında). Hepatit A virüsü çevresel koşullara bağlı olarak aylarca vücut dışında canlı kalabilir. Virüs 85°C< ısıda 1 dakikada ölür. Pişmiş gıdalar pişirildikten sonra kontamine olursa tekrar enfeksiyon kaynağı olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Hepatit A virüsü bulaştıktan 2-6 hafta sonra görülebilen bulgular:

• Ateş
• Halsizlik
• İştah kaybı
• Bulantı, kusma
• Karın Ağrısı
• Dışkı renginin açılması (gri renkte dışkılama)
• Eklem ağrısı
• Sarılık
• İdrar renginin koyulaşması

Hastalık bulgu vermeden de geçirilebilir. 6 yaş üzeri çocukların %70’inde bulgu görülmez. Yetişkinlerde çocuklara göre klinik bulgular daha sık görülür.

Çoğunlukla klinik bulgular hafif-orta şiddette 2 ay kadar devam edebilir ve karaciğerde hasar bırakmadan iyileşir. %10-15 vakada hastalıktan sonra 6 ay boyunca bulgular tekrar edebilir.

Nadiren de olsa Hepatit A enfeksiyonu, 50 yaşın üzerindeki veya daha öncesinde bilinen karaciğer hastalığı olan kişilerde karaciğer yetmezliğine ve ölüme neden olabilir.

Tanı ve Tedavisi

Hastanın kliniği esas alınır ve kesin teşhis kan testi ile yapılır. Hepatit A için özel bir tedavi yöntemi yoktur. İstirahat, yeterli beslenme, sıvı alımı ve tıbbi izlem önerilir.

Hastalığı bulaştırabilecek bir kişinin yaşadığı ev halkı ile cinsel ortaklarının genel olarak bir immunoglobulin enjeksiyonuna ihtiyaçları vardır.

Bu enjeksiyonun hastalığı bulaştırabilecek kişi ile temas kurulan ilk 2 hafta içinde yapılması hastalığı önleyebilir veya azaltabilir.

Enfeksiyonu geçirenlerde oluşan antikorlar Hepatit A için ömür boyu koruyuculuk sağlar. Bir kimseye bir tip hepatit virüsünün bulaşmış olması, kişiyi başka tipte hepatit virüslerinin bulaşmasına karşı korumaz.

Yolcular İçin Risk

Hepatit A tüm dünyada yaygın olup, özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocukluk çağında, gelişmiş ülkelerde ise daha sık yetişkinlerde görülen bir infeksiyondur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre yılda 1,4 milyon Hepatit A vakası görülmektedir. Dünyada yaygın görülmesi nedeniyle yolcular için risk vardır. Kentsel alanlara seyahat eden, lüks otellerde kalan ve iyi el hijyenine, yediklerine ve içtiklerine dikkat ettiklerini bildirenler bile risk altındadır.

Yüksek risk altında olanlar:

• Hepatit A yaygın olan ülkelerde yaşayanlar veya bu ülkelere seyahat edenler,
• Enjeksiyon ile /veya enjeksiyonsuz uyuşturucu kullananlar,
• Hemofili gibi pıhtılaşma faktör bozukluğu olanlar,
• Hepatit A hastasının hane halkı ve hane çalışanları,
• Hepatit A hastası ile cinsel ilişkiye girenler.

Korunma

• Tuvaleti kullandıktan sonra, çocuğunuzun bezini değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan önce, yemek yemeden önce ellerinizi sabun ve su ile yıkayın,
• Çiğ kabuklu deniz ürünlerinden ve az pişmiş etten uzak durun,
• Sebze -meyveleri soyarak, yeşillikleri temiz suyla yıkayarak tüketin,
• Sadece güvenli su için,
• Hepatit A aşısı için doktorunuza başvurun.

Hepatit A enfeksiyonunu önlemenin en iyi yolu aşı olmaktır. Hepatit A aşısı yüksek koruyuculuktadır. İlk dozdan 6 ay sonra 2. dozu yapılır. Toplam 2 dozdur. Hepatit A görülme riski yüksek olan ülkelere seyahat öncesi Hepatit A aşısının ilk dozunun en az 2-4 hafta önce yapılması gerekir.

Herhangi bir aşı bileşenine alerjisi olan, 6 aydan küçük olan ya da aşı uygulanamayan gezginlere,  verilen doza bağlı olarak 2 aya kadar Hepatit A virüs enfeksiyonuna karşı etkili koruma sağlayan tek bir doz immünglobulin uygulanabilir.

Seyahat Dönüşü Öneriler

Şikayetleriniz varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun. Doktorunuza seyahatinizden mutlaka bahsedin.