Tapuda, Akitli İşlemlerden “Taksim (Paylaşma)”in Şartları ve İstenen Belgeler

• Güncelleme: 16.06.2022

✔ Tapuda, Akitli İşlemlerden “Taksim (Paylaşma)”in Şartları ve İstenen Belgeler

a) Tanım ve Açıklama

Taksim, tapuda müşterek veya iştirak halinde kayıtlı taşınmaz mallardaki ortaklığın sona erdirilmesi amacıyla yapılan paylaşılma işlemidir (MK.698, 703).

Taksimde paylaşılan taşınmaz malların değerlerinin eşit olması şart değildir.

Taşınmaz mal adedi, paydaş sayısına ve pay oranına bölünmeye elverişli ise aynen taksim yapılabilir. Aynen taksimde her paydaş bir veya birkaç taşınmaz mal alır. Eğer paydaşlar anlaşabiliyorlarsa, bir kısım taşınmaz veya bölünen parçalar üzerinde müşterek mülkiyet durumu sürdürülebilir.

Taşınmaz sayısı paydaş sayısına denk gelmiyor veya hissedarlar arasında anlaşma sağlanamıyorsa bir taşınmaz mal parçalara ayrılarak (ifraz edilerek) taksim edilebilir. Buna “ifrazen taksim” denir.

Ayrı il ve ilçelerde bulunan taşınmaz malların da taksim edilmesi mümkündür. Bu halde taşınmaz malların bulunduğu her hangi bir tapu sicil müdürlüğüne başvurarak işlem yaptırılabilir (TST.36, TKGM. Gn.1491).

Taksime katılanlar arasında küçük veya kısıtlı varsa bunların işlemlerini veli veya vasileri takip eder. Ancak veli veya vasi de taksimde taşınmaz mal alıyorsa küçük veya kısıtlı ile veli veya vasi arasında menfaat çatışması olacağından küçük veya kısıtlıyı bu taksim işleminde veli veya vasiye karşı temsil etmek üzere mahkemece kayyım tayini gerekir. Buna karşın, küçük veya kısıtlı ile veli veya vasi aynı parseli hissedar olarak alıyorlarsa menfaat çatışması olmayacağından kayyım tayinine gerek yoktur.

b) İstenen Belgeler

1) İşleme konu taşınmaz mala ait, tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya malikin sözlü beyanı,

2) Tarafların fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya avukat kimliği ile vesikalık fotoğrafları, T.C. Kimlik ve vergi numarası,

3) İşlem taraflarında temsilci sıfatıyla katılan var ise, temsile ilişkin belge.

4) Elbirliği (iştirak halinde) mülkiyet olarak kayıtlı taşınmaz mallarda paylı (müşterek) mülkiyete dönüşmemiş veya muris adına kayıtlı) taşınmaz mal malikinin tüm mirasçıları arasında noterce düzenlenmiş ve mirasçıların fotoğrafını taşıyan onaylı taksim sözleşmesi gereğince, istemde bulunuluyorsa, sözleşmede mirasçılara tescili isteme yetkisi verilmiş ise her biri kendine düşen taşınmaz malın tescilini isteyebilir. Tescil yetkisi yoksa, bütün mirasçıların bizzat veya vekaleten tescil isteminde bulunması, bu mümkün olmadığı takdirde tescil için mahkemeden karar alınması gerekir.

5) Paylı (müşterek) mülkiyet olarak kayıtlı taşınmaz malların pay sahipleri arasında aynen taksiminde, tüm maliklerin bizzat veya yetkili temsilcilerinin katılımıyla resmi senet düzenlenmek suretiyle; ifrazen taksim işleminde ise, kadastro müdürlüğünce düzenlenecek değişiklik beyannamesiyle birlikte yine tüm maliklerin veya yetkili vekillerinin katılımıyla resmi senet düzenlenmek suretiyle taleplerin karşılanması gerekir.

6) Ayrıca taşınmaz malın varsa veraset ve intikal vergisi ile vakıf taviz bedeli ilişiği kestirilir.

c) Resmi Senedin Yazım Örneği (Müşterek Mülkiyet)

BİR TARAFTAN: Orhan DALGIÇ: Özcan oğlu, — Fatih DALGIÇ : Özcan oğlu, — Ülkü DALGIÇ : Özcan kızı, (Vergi No:….)

DİĞER TARAFTAN: Bekir DALGIÇ : Özcan oğlu, — Mehmet DALGIÇ : Özcan oğlu, (Vergi No:….).

aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır.

….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 800 m2 yüzölçümündeki “arsa” vasıflı taşınmaz mal ile ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 650 m2 yüzölçümündeki “kargir ev ve arsası” vasıflı taşınmaz mal, ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 1.200 m2 yüzölçümündeki “bağ ve ev” vasıflı taşınmaz mal, ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 45.000 m2 yüzölçümündeki “tarla” vasıflı taşınmaz malların 1/2 hissesi Orhan DALGIÇ, 3/12 hissesi Fatih DALGIÇ, 1/12′ şer hissesi Ülkü DALGIÇ, Bekir DALGIÇ ve Mehmet DALGIÇ adına kayıtlı iken; malikler bizzat hareketle aralarında yapmış oldukları rıza-i taksim sonucunda ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 800 m2 yüzölçümündeki “arsa” vasıflı taşınmaz mal Orhan DALGIÇ’a, ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 650 m2 yüzölçümündeki “kargir ev ve arsası” vasıflı taşınmaz mal Fatih DALGIÇ’a, ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 1.200 m2 yüzölçümündeki “bağ ve ev” vasıflı taşınmaz mal Ülkü DALGIÇ’a, ….Köyü/Mahallesi …..ada, ….parsel numaralı 45.000 m2 yüzölçümündeki “tarla” vasıflı taşınmaz malın 1/2’şer hisselerle Bekir DALGIÇ ve Mehmet DALGIÇ’a isabet edecek şekilde taksim ettiklerini ve adlarına tescilini istediklerini, bu taşınmazmalların bu güne kadar olan emlak vergilerinin ödenmesinden taraflarının müteselsilen sorumlu olduklarını, taraflarca devir ve temlik için gösterilen değerin bu taşınmazmalın emlak vergisi değerine yeniden değerlendirme oranı uygulanmak suretiyle bulunacak değerden düşük olmadığını, aksi halde aradaki fark için ödenmesi gereken harçların V.U.K. gereğince taraflarından cezalı olarak tahsil edilmesini kabul ettiklerini birlikte ifade ve beyan ettiler.

d) Tapuya Tescil Örneği

23.07.2002 – 745
Orhan DALGIÇ : Özcan oğlu – 1/2 İntikal – 15.12.2000 – 6521

23.07.2002 – 745
Fatih DALGIÇ : Özcan oğlu – 3/12 İntikal – 15.12.2000 – 6521

23.07.2002 – 745
Ülkü DALGIÇ : Özcan kızı – 1/12 İntikal – 15.12.2000 – 6521

23.07.2002 – 745
Bekir DALGIÇ : Özcan oğlu – 1/12 İntikal – 15.12.2000 – 6521

23.07.2002 – 745
Mehmet DALGIÇ : Özcan oğlu – 1/12 İntikal – 15.12.2000 – 6521

Orhan DALGIÇ : Özcan oğlu – Tam Taksim – 23.07.2002 – 745

e) Tapu Senedi Yazım Örneği

Taşınmaz malın 1/2 hissesi Özcan oğlu Orhan DALGIÇ, 3/12 hissesi Fatih DALGIÇ, 1/12′ şer hissesi Ülkü DALGIÇ, Bekir DALGIÇ ve Mehmet DALGIÇ adına kayıtlı iken; hissedarlar arasında yapılan rıza-i taksiminden tescil edildi.

f) İşlemin Mali Yönü:

492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (6. a, b, c) pozisyonlarına göre;

1) Taksim, terekeye dahil (henüz iştirak halinde bulunan) taşınmaz malların, kanuni ve mansup mirasçılar arasında aynen ve ifrazen yapılacak ise veya imar parselasyon planlarının uygulanması sonucu şuyulanan parsellerin pay sahipleri arasında rızaen veya hükmen yapılmakta ise, taşınmaz malların genel beyan döneminde beyan edilen emlak vergisi değerinden (diğer yıllarda bir önceki senenin emlak vergisi değerine her yıl Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı uygulanarak bulunacak değerden) az olmamak üzere beyan edilecek değerleri üzerinden, Binde 9 oranında tapu harcı,

2) Müşterek mülkiyete konu olan taşınmaz malların ifrazen veya hükmen pay sahipleri arasında aynen veya ifrazen taksiminde, taşınmaz malların genel beyan döneminde beyan edilen emlak vergisi değerinden (diğer yıllarda bir önceki senenin emlak vergisi değerine her yıl Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı uygulanarak bulunacak değerden) az olmamak üzere beyan edilecek değerleri üzerinden, Binde 3.6 oranında tapu harcı tahsil edilir.

3) İfrazen yapılan taksim işlemlerinde; ifraz, taksim işleminin zorunlu kıldığı bir işlem olduğundan, ifraz harcı alınmadan sadece taksim harcı alınması gerekmektedir. (492 Sayılı Kanunun 64. maddesi, 1450 sayılı Gn.)

4) Taşınmaz malın varsa veraset ve intikal vergisi ilişiği kestirilir.

5) Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.